اتوماسیون یا خودکارسازی (به فرانسوی: Automation) از دو کلمه ی Automatic و Operation تشکیل شده است که به ترتیب به معنای خودکاری و عملیات است. معمولاً به فرایند قادر ساختن ماشین‌ها به انجام عملیات‌های ترتیبی از پیش تعیین شده بدون دخالت انسان یا دخالت کم و هم چنین استفاده از تجهیزات خاص که عملیات‌های صنعتی را اجرا و کنترل می‌کنند، گفته می‌شود.
اتوماسیون را می‌توان در ساخت انواع کالاها، از مواد اولیه گرفته تا محصولات نهایی و در انواع تولیدی‌ها، از کارگاه‌های کوچک گرفته تا تأسیسات تولید بزرگ اجرا کرد. از آنجا که به‌طور کلی هزینه اولیه تجهیزات اتوماسیون بالا است و نیاز به دانش اصول بهره‌برداری و نگهداری دارد، تصمیم‌گیری در مورد اجرای حتی سطح پایین اتوماسیون باید شامل بررسی دقیق نیازهای واقعی سازمان باشد. در برخی شرایط، اتوماسیون انتخابی به جای اتوماسیون کامل، یک انتخاب بهتر است.
اتوماسیون در حالت کلی به دو بخش اتوماسیون صنعتی و اتوماسیون اداری تقسیم می‌شود؛ که در ادامه به تعریف هر کدام می‌پردازیم.
اتوماسیون اداری عبارت است از متصل کردن و شبکه‌سازی سیستم‌های مختلف موجود در یک شرکت برای ایجاد سازمانی یکپارچه که در نتیجۀ آن کاغذبازی‌های اداری حذف می‌گردد و مشتریان به طور منظم‌تر و سازمان‌یافته‌تری امکان استفاده از امکانات شرکت را خواهند داشت.
به طور کلی اتوماسیون اداری ۳ وظیفۀ عمده برعهده دارد: ذخیرۀ اطلاعات، تبادل داده‌ها و مدیریت داده‌ها.
اتوماسیون اداری به منظور فراهم آوردن ابزاهایی جهت ساده‌سازی، بهبود و خودکارسازی فعالیت‌های سازمان از جمله مدیریت داده‌های اداری، هماهنگی جلسات و غیره به وجود آمده است. امروزه سیستم‌های اتوماسیون اداری محدود به نگهداری تصویر نوشته‌های دستی نیستند؛ بلکه امکاناتی نظیر تبادل اطلاعات، مدیریت مستندات اداری، کنترل داده‌های عددی، برنامه‌ریزی جلسات و مدیریت برنامه‌های کاری را نیز پوشش می‌دهند.
از جمله بسته‌های نرم‌افزاری که در دنیا به عنوان اتوماسیون اداری مطرح می‌شوند عبارتند از AppleWorks، Corel WordPerfect، Microsoft Office وSun StarOffice.
به طور کلی آنچه از آن به عنوان سیستم اتوماسیون اداری یاد می‌شود، شکل تکامل‌افته سیستم دبیرخانه است که برای جایگزین شدن روش دستی ثبت و شماره‌دهی مکاتبات شامل انواع نامه‌های اداری به کار می‌رفت.
اتوماسیون صنعتی یعنی انجام فعالیت‌ها و ثبت داده‌ها در یک محیط صنعتی به صورت خودکار که هدف آن حذف یا کاهش اثر مستقیم نیروی انسانی در خط تولید است و نتیجه‌اش بالا رفتن بهرهوری، کیفیت و سرعت تولید می باشد.
در اتوماسیون صنعتی، فرایند‌ها بدون دخالت انسان و توسط برنامه‌های کنترلی و دستورالعمل‌ها، اجرا می‌شوند. امروزه اتوماسیون صنعتی، در کلیه عملکردهای صنعت از جمله: ساخت، تولید، نصب و نگهداری وجود دارد و کاملا به صورت خودکار کنترل می شوند. هدف از اتوماسیون صنعتی این است که کارکنان از مشاغل پرخطر، کسل‌کننده و آلوده رها شوند و با حذف خطاها و کاهش هزینه‌ها کیفیت را بهبود دهند تا باعث افزایش بهرهوری، بهبود ایمنی، بهبود کیفیت و افزایش سرعت شوند.